Iz knjige: Menli Palmer Hol – Izgubljeni ključevi slobodnog zidarstva, ili Tajna Hirama Abifa
Prosečan mason, kao i savremeni učenik masonskih ideala, malo shvata onu kosmičku obavezu koju preuzima na sebe kada počinje svoje traganje za svetim istinama Prirode, koje su prikrivene u drevnim i savremenim ritualima. On ne sme olako shvatiti svoje zavete, i ako ne želi preuzeti na sebe godine i vekove patnje, mora prestati da posmatra Slobodno zidarstvo kao društveni red star tek nekoliko vekova. Mora shvatiti da su sveta drevna mistička učenja ovekovečena u modernim ritualima, i da moći neviđene i neprepoznate uobličuju sudbinu onih koji svesno i po slobodnoj volji preuzimaju na sebe obaveze Bratstva.
Slobodno zidarstvo nije materijalna stvar: to je nauka o duši; ono nije vera niti dogma, već sveopšti izraz Božanske Mudrosti[1]. Udruživanje srednjevekovnih esnafa, pa čak i gradnja Solomonovog hrama kako se ona danas shvata, imaju malo, ako uopšte i imaju ikakve veze sa istinskim poreklom Slobodnog zidarstva, jer Masonerija se ne bavi ličnostima. U svom najvišem smislu, ona nije ni istorijska niti arheološka, već božanski simbolički jezik ovekovečen u izvesnim konkretnim simbolima svetih misterija antičkih naroda. Jedino oni koji u njoj vide kosmičko učenje, životno delo, božansko nadahnuće ka boljem mišljenju, boljem osećanju i boljem življenju, sa duhovnim postignućem prosvetljenja kao ciljem, i svakodnevnim životom istinskog masona kao sredstvom, dobili su tek najmanji uvid u istinske misterije drevnih rituala.
Starost masonske škole ne treba meriti stotinama niti čak hiljadama godina, pošto ona nikada nije imala svoje poreklo u fizičkom svetu. Svet onakav kakvog mi vidimo je puka eksperimentalna laboratorija u kojoj se čovek trudi da sagradi i izrazi veće i savršenije nosioce. U tu laboratoriju sliva se bezbroj zrakova koji dopiru iz kosmičkih hijerarhija[2]. Ta moćna nebeska tela koja usmeravaju svoje energije na ljudski rod i oblikuju njegovu sudbinu, čine to na uređen način, i to svako na svoj vlastiti i na svom mestu, a upravo delovanje tih mističnih hijerarhija u svemiru sačinjava model po kojem je izgrađena masonska škola, jer za masona prava loža jeste univerzum. Oslobođen ograničenja vere i sektaštva, on predstavlja učitelja svih vera, i oni koji počnu proučavati Slobodno zidarstvo bez shvatanja dubine, lepote, i duhovne snage njene filozofije, iz tih svojih proučavanja nikada neće dobiti ništa od suštine. Starost Škola Misterije učenik može pratiti sve do osvita vremena, pre mnogo vekova i eona, kada je hram Solarnog Čoveka bio u izgradnji. To je bio prvi Hram Kralja, i u njemu su bile date i izložene istinske misterije drevne lože, a ložu Majstora prvi su popločali bogovi stvaranja i duhovi svitanja.
Inicirani brat shvata da su takozvani simboli i rituali obični velovi koje su mudri izatkali, kako bi ovekovečili ideje koje su neshvatljive običnim ljudima. On isto tako shvata da mali broj današnjih masona zna ili uvažava mističko značenje prikriveno u tim ritualima. U religioznom uverenju mi ovekovečujemo formu i obožavamo nju umesto života, ali oni koji nisu prepoznali istinu u tom iskristalisanom ritualu, koji nisu oslobodili duhovnu klicu iz čaure praznih reči, nisu masoni, bez obzira na njihove fizičke stepene i spoljašnje počasti.
U ovoj knjizi nam nije namera da se zadržavamo na savremenim idejama Zanata, već da razmotrimo Slobodno zidarstvo onakvo kakvo ono zaista jeste za one koji znaju, kao veliki kosmički organizam čija su istinska braća i deca povezana ne putem izgovorenih zakletvi, već životima življenim tako da su u stanju da vide kroz prazan zid i otvore prozor koji sada skriva prljavština materijalnog. Kada se to učini, i kada se misterije svemira razotkriju pred spremnim kandidatom, tada on stvarno otkriva šta Masonerija zaista jeste. Njeni fizički aspekti ga više ne zanimaju, pošto je otkrio Školu Misterija koju čovek može prepoznati tek onda kada i sam duhovno postane njen član.
Oni koji su istražili i proučili njeno drevno učenje ne sumnjaju da se Masonerija, kao i sam univerzum, koji je najveća od svih škola, bavi razotkrivanjem trostrukog principa; budući da čitavim univerzumom vladaju ista ona tri kralja koja su nazvana graditeljima masonskog hrama. To nisu ličnosti, već principi, velike inteligentne energije i moći koje su zadužene da u Bogu, čoveku i univerzumu uobliče kosmičku supstancu u dom za živog kralja, u hram koji je vekovima gradio, najpre nesvesnim a potom svesnim naporom, svaki pojedinac koji u svom svakodnevnom životu izražava stvaralačke principe ova tri kralja.
Pravi brat starog Zanata je shvatio da je završetak hrama koji je zidao Kralju Univerzuma bila dužnost ili, još više, privilegija koju je dugovao svom Bogu, svom bratu i sebi samom. Znao je da su morali biti preduzeti izvesni koraci i da se njegov hram morao graditi prema planu. Međutim, danas se čini da je taj plan izgubljen, jer, u većini slučajeva, Slobodno zidarstvo nije više operativna umetnost, već samo spekulativna ideja. I ostaće takvo sve dotle dok svaki brat, shvatajući tajnu simbola i proučavajući prekrasne alegorije koje su razotkrivene u ritualu, ne shvati da su u njemu samom ključevi i planovi, koji su sve dosada bili izgubljeni za njegov Zanat, i da, ako uopšte želi da upozna Masoneriju, mora otključati njena vrata ključem napravljenim od sirovih metala svog sopstvenog bića.
Istinsko Slobodno zidarstvo je ezoterično; ono nije ovosvetovna stvar. Sve ono što ovde imamo je veza, prolaz, kroz koji učenik može proći u nepoznato. Masonerija nema nikakve veze sa stvarima od oblika, sem što shvata da forma manifestuje život koji sadrži i da ju je život uobličio. Prema tome, učenik pokušava da tako oblikuje svoj život da ta forma slavi Boga, čiji hram polako zida dok budi jednog po jednog radnika unutar sebe samog, i usmerava ih da sprovedu plan koji mu je dat sa neba.
Onoliko koliko je moguće otkriti, drevno Slobodno zidarstvo i prelepe kosmičke alegorije koje ono poučava, ovekovečene u stotinama loža i drevnih misterija, čine najstarije Škole Misterija[3]. Njegovo očuvanje kroz vekove nije zavisilo od njega kao jednog egzoteričnog sistema delimično razvijenih pojedinaca, već od skrivenog bratstva, ezoterične strane Slobodnog zidarstva. Sve velike Škole Misterija imaju svoje hijerarhije zasnovane na duhovnim planovima Prirode, koje se u ovom svetu izražavaju kroz religije i organizacije. Istinski učenik pokušava da se duhovno uzdigne iznad egzoteričnog sistema, sve dok se ne pridruži ezoteričnoj grupi koja je, bez ikakve lože na fizičkom planu Prirode, daleko veća od svih loža kojima ona služi kao središnja vatra. Duhovni instruktori ljudskog roda su prisiljeni da rade u konkretnom svetu sa stvarima koje su razumljive konkretnom umu, i tu čovek počinje razumevati značenje alegorija i simbola koji okružuju njegov egzoterični rad čim se pripremi da ih primi. Pravi mason shvata da je delovanje Škola Misterija u svetu pre uključive nego isključive prirode, i da je jedina loža koja je dovoljno široka da izrazi njegove ideale ona čija kupola je nebo, čiji stubovi su oslonci stvaranja, čiji kockasti pod je sastavljen od ukrštajućih struja čovekovog osećanja i čiji oltar je čovekovo srce. Religije ne smeju sputavati istinskog tragača za istinom. Shvatajući jedinstvo svih istina, mason takođe shvata da su mu hijerarhije koje rade sa njim dale, u njegovim različitim stepenima, mističke duhovne rituale svih Škola Misterija sveta, i ako želi da popuni svoje mesto u planu, on ne sme ući u to sveto učenje zbog onoga što bi mogao dobiti od njega, već da bi naučio kako da služi.
U Slobodnom zidarstvu se krije misterija stvaranja, odgovor na problem postojanja, i put kojim učenik mora koračati da bi se pridružio onima koji zaista predstavljaju žive moći iza prestola savremenih nacionalnih i internacionalnih zbivanja. Pravi učenik shvata, najviše od svega, da dobijanje stepena ne čini čoveka masonom. Mason se ne postaje naimenovanjem; on se razvija i mora shvatiti da položaj koji ima u egzoteričnoj loži ne znači ništa u poređenju sa njegovim položajem u duhovnoj loži života. Mora zauvek odbaciti ideju da mu se mogu ispričati, ili da može biti upućen u svete Misterije, ili da ga njegovo članstvo u nekoj organizaciji čini boljim na bilo koji način. Mora shvatiti da je njegova dužnost da gradi i razvija ta sveta učenja u svom sopstvenom biću: da ništa drugo do njegovo pročišćeno biće ne može otključati vrata do zapečaćenih knjižnica ljudske svesti, i da njegovi masonski rituali moraju ostati spekulativni sve dotle dok ih on ne učini operativnim, živeći život masona mistika. Što su mu prilike povoljnije, to su i njegove karmičke odgovornosti veće. Oni koji su okruženi znanjem i prilikom za samousavršavanjem a to propuštaju, jesu lenji radnici koji će duhovno, ako ne i fizički, biti izbačeni iz kraljevog hrama.
Masonski red nije obična društvena organizacija, već red sastavljen od svih onih koji su se okupili da bi proučavali i primenjivali principe misticizma i okultnih rituala. Oni su (ili bi trebali biti) filozofi, mudraci i trezveni pojedinci koji su posvetili sebe na masonskom oltaru i zavetovali se onim što im je najdraže da će svet biti bolji, mudriji i srećniji zato što su oni živeli. Oni koji uđu u ove mističke rituale i prođu između stubova tražeći prestiž ili finansijske prednosti jesu bogohulnici, i mada ih u ovom svetu možemo ubrajati u uspešne, oni predstavljaju kosmičke promašaje koji su sami sebe isključili iz istinskog rituala, čije je osnovno geslo nesebičnost, i čiji su se radnici odrekli svih zemaljskih stvari.
U drevna vremena bile su potrebne mnoge godine pripreme pre nego što bi neofitu bilo dopušteno da stupi u hram Misterija. Na taj način su površni, radoznali, malodušni i oni koji nisu bili sposobni da podnesu životna iskušenja, bili automatski eliminisani svojom nesposobnošću da odgovore zahtevima za prijem. Uspešni kandidat koji bi prošao između stubova, ulazio je u hram, jasno shvatajući svoju uzvišenu priliku, svoju božansku obavezu i mističnu privilegiju koju je lično zaslužio posebnim dugogodišnjim pripremama. Jedino su oni istinski masoni koji uđu u svoj hram sa dubokim poštovanjem, koji ne traže prolazne stvari od života već riznice koje su večne, čija je jedina želja da upoznaju istinsku tajnu Zanata, kako bi se, kao časni radnici, mogli pridružiti onima koji su im prethodili kao graditelji Univerzalnog Hrama. Masonski ritual nije ceremonija, već život koji treba živeti. Samo su oni istinski masoni koji, posvećujući svoj život i svoju sudbinu na oltaru živog plamena, preduzimaju izgradnju jednog univerzalnog zdanja čiji su oni radnici a njihov Bog živi Arhitekta. Kada budemo imali takve masone Zanat će ponovo biti operativan, plameni trougao će zasjati jačim sjajem, mrtvi graditelj će ustati iz grobnice, a Izgubljena Reč, sve dotad sakrivena od profanih, zablistati ponovo snagom koja obnavlja sve.
Na narednim stranama izložena su neka mišljenja za proučavanje i razmatranje graditeljima hrama, umetnicima i zanatlijama. To su ključevi koji će, ako se samo pročitaju, ostaviti učenika i dalje u neznanju, ali ako se prožive, promeniće spekulativnu Masoneriju današnjice u operativnu Masoneriju sutrašnjice, kada će svaki graditelj, shvatajući svoje sopstveno mesto, videti stvari koje nikada ranije nije video, ne zato što one nisu bile tu, već zato što je on bio slep. A ne postoji niko toliko slep kao onaj koji ne želi da vidi.
…
Priredio Brat M.M., Loža „Bratstvo“, Šabac
[1] Ovaj izraz je korišćen kao sinonim za najtajniju i najsvetiju filozofiju koja je postojala u svim vremenima, i bila nadahnuće velikim svecima i mudracima svih doba, odnosno, savršena mudrost Božja, koja se otkriva kroz tajnu hijerarhiju prosvetljenih umova. Napomena izdavača.
[2] Grupe nebeskih inteligencija koje upravljaju stvaralačkim procesima u kosmosu. Napomena izdavača.
[3] Stari su ovaj izraz koristili za označavanje ezoterične strane svojih religijskih ceremonijala. Kandidat koji je prolazio kroz ove misterije bivao je iniciran u misterije Prirode i okultnu stranu prirodnog zakona. Napomena izdavača.