Istorija kao “učiteljica života”, nikada nije mogla do kraja da rasvetli događaje iz dubine vremenske tame prekrivene sopstve-nim interesima i emocijama. Istoričar je, ipak, samo čovek, onaj koji se osvrće i zagleda u prošlost da bi saznao nesaznatljivo ili video nevidljivo. Ukoliko više uspeva da razgrne mračne slike utoliko se postavljaju više pitanja a odgovori postaju sve manje pouzdaniji.
Pitanje, po sebi, se nužno postavlja: da li mi, koji nismo istoričari, uspevamo da verom u nama, imaginacijom i nadčulnim prodremo dublje i “vidimo” više. Da li možemo da sagledamo stvarnu vezu u vremenskom i istorijskom tesnacu između reda vitezova Templara i Slobodnih zidara. Teško je ovo potvrditi ali, takođe, demantovati još je i teže. Postoje neosporne činjenice u civilizacijskoj zaostavštini koje nas upućuju na veru u postojanje ove uzajamne veze. Ono što zasigurno možemo, a da sebe ne dovedemo u zabludu bilo koje vrste, jeste naše divljenje tim civilizacijskim tekovinama, divljenje graditeljstvu tog vremena koje se ogleda u postojanje crkve Templara u Londonu.
Nakon uspeha u prvom krstaškom ratu, red vitezova Templara osnovan je u Jerusa-limu na mestu hrama kralja Solomuna sa ciljem da zaštiti hodočasnike na putu do Svete zemlje i nazad. Po ugledu na crkvu Vaskrsenja Hristovog u Jerusalimu izgrađena je i Templ crkva u Londonu koja je ostala jedina i najstarija crkva koja i dalje čuva sećanja na vitezove Templare. Iako više puta rušena i obnavljana, a najviše razorena u suludom nacistilkom bombardovanju Londo-na 1941, uspeva da nam i danas prenese duh i misteriju godine 1185 kada je osvećena u čast Blažene Device Marije 10. Februara i to od strane Patrijarha Jerusalimskog Iraklija. Dalje, tvrde hroničari, sam Kralj Henri III je želeo da tu bude i sahranjen ali se kasnije predo-mislio i testamentom je tražio da njegovi ostaci budu položeni u Vestminsterskoj opatiji.
Sveti Bernard od Klervoa postao je zaštitnik vitezova Templara, tako da su oni stekli mnoge privilegije i bogatstva a od Pape i kreljeva veliku podršku za svoj red i ulogu zaštitnika hodočasnika koji su išli u Svetu zemlju i nazad. Tako ugledni, cenjeni i bogati, morali su jednog momenta da plate danak “mračnom srednjem veku”. Crkva nije mogla tada da prihvati bilo koju univerzalnu istinu a još manje versku toleranciju koju su negovali Templari a da se ne postavi pitanje suštine vere. Ta jeres – sa jedne strane, kao i interesi kraljeva – sa druge strane, doveli su do žestokog progona Templara, oduzimanje imovine i uništavanje svake pomisli o legalnom i javnom opstanku ovog reda.
Crkva Templ je i dalje nastavila svoje nezavisno postojanje te menjajući korisnike i vlasnike uspeva da nam i danas priča o dalekom vremenu, kulturi i ljudima. Posebno arhitektonski urađen deo sa klupama duž celog obima okruglog dela crkve, koji je tako koncipiran da svi vitezovi Templari gledaju u pravcu centra Crkve i ne postoji ni jedan uzvišeni deo ili posebno naznačen, što govori o jednakosti svih vitezova. Već u ovom detalji vidimo tesnu vezu i nit koja se provlači do danas i očito govori o principu našeg bratstva i jednakosti.
Spoj unutrašnjih 12 stubova sa, takođe, 12 spoljašnjih stubova, definišu pravilne trouglove po celom obimu hrama. Dalja analiza gradnje nas vodi do Mojsija koji je sagradio sličan hram postavivši 12 kamenova u krug kao spomenik. Još dalje u analizi dolazimo i do Ozirisa, grobnog kralja egipatske misterije i inicijacije. Ne možemo u ovom kontekstu gradnje i veze sa Masonerijom da zanemarimo i numeričke komponente odredjenih brojeva, kako broja 12 tako posebno broja 7 i to 7 stubova sa kojima je, kako je tvrdio Solomon “Mudrost sagradila njen izabrani hram”.
Kralj Edvard II je preuzeo kontrolu nad Templ crkvom i 1307. I ustupa je redu Svetog Jovana, Hospitalcima. U crkvenoj arhivi može se pronaći podatak da je 1540. God. Kralj Henri VIII ukinuo Hospitalce i oduzeo im svu imovinu te je sada, kao kraljevsko vlasništvo, on imenovao sveštenika i dodelio mu titulu “Majstora hrama”. Do kraja XVI veka crkvu su koristile i advokatske komore jer su se u okruženju nalazili svi sudovi i to kako Vrhovni tako i Apelacioni sud, koji su Templ crkvu koristili kao fakultetsku kapelu. Kako su ove advokatske komore u blizini hrama izgradili mnogo drugih zgrada a njihov status podstanara nije bio definisan tražili su od Kralja Džejmsa I adekvatniji aranžman za svoj rad i ulaganja. Dana 13. Avgusta 1608. God. Kralj im dodeljuje Kraljevsku povelju dajući im Hram na upravljanje u nedogled. Jedini uslov je bio da advokati održavaju crkvu. Tako se danas o crkvi brinu, kako sveštenici, koji vrše službu, tako u svim drugim aspektima brigu vode i dve advokat-ske komore koje se i danas upravljaju po ovoj Kraljevskoj povelji.
Da je ovo Templarsko učenje iniciralo visok stepen tolerancije današnjeg profanog sveta, koji je utkan u temelje civilizacijskog postignuća savremenog sveta, nije sporno, kao što nije sporno ni istorijsko nasleđe i tekovine ovog učenja. Teško iskustvo, praćeno brojnim progonima primoralo je konstruktivnu svest na iznalaženje modusa za opstanak koji nije puki damar preživljavanja, nego, definitivno, kreativni čin rodjenja, do duše, u iznudi, ali jednom obasjan suncem pojavljivanja ostao je da živi svoj večiti život.
I baš ta nit, taj “modus vivendi” tokom
vekova postaje neraskidivo vezivno tkivo današnjeg unutrašnjeg masonskog
ustrojstva. Negovana sa dužnom pažnjom i obogaćena neprekidnim razvojnim kodom,
definiše kako pravac tako i put svetlosti koji nam je dat.
Inače, valja znati, da se danas u okruženju crkve Templ nalaze svi najzna-čajniji sudovi Britanskog kraljevstva, da se ceo ovaj kraj Londona naziva Templ, da u svim mnogobrojnim insitucijama i objektima postoji naziv Templ, da se ljubomorno čuva i neguje tradicija ovog kraja.
Danas, lepša nego ikad, svojom estetikom i muzikalnošću, svojom uzviše-nošču i mistikom, pleni dobronamernog posetioca i otvara um za sagledavanje trenutka istorije koji traje i danas.
Brat Lj.S., MKU PL ,,KNEZ MIHAILO,,
NA ORIJENTU KRAGUJEVAC